خشک کردن و گازگیری پلاستیک های مهندسی
خشک کردن و رطوبت گیری یکی از عوامل اصلی بهبود به خصوص پلاستیک های مهندسی می باشد.این نوع مواد در طی فرایند تولید، حمل و نقل و انبارداری رطوبت جذب می کنند و به عبارتی بهتر است در نظر داشت که تمامی پلیمرها با توجه به شرایط محیطی بالقوه دارای رطوبت اضافی می باشند بنابراین این رطوبت باید قبل از تولید از آنها خارج شود. وجود رطوبت اضافی در پلیمر باعث بروز مشکلاتی در طی تولید می گردد به جز اینکه محصول غیر استاندارد تولید می گردد و باعث تاثیر منفی در ظاهر و برخی خواص قطعه تولیدی می شود.
پلاستیک ها را در این خصوص می توان به دو گروه ذیل تقسیم نمود:
1. رطوبت گريز
پلاستیک های نوع اول رطوبت را فقط بر روی سطحشان نگهداری می کنند که این رطوبت با استفاده از دمش هوای گرم قابل دفع می باشد بنابراین با این روش می توان پلاستیک را خشک و مورد استفاده قرار داد.
2. رطوبت گیر
در پلاستیک های نوع دوم یعنی پلاستیک هایی که رطوبت گیر می باشند رطوبت داخل و در هسته گرانول مواد اولیه جمع شده و در این خصوص بهترین روش برای خشک کردن استفاده از خشک کننده های رطوبت زدا Dehumidifying dryer می باشد.
قبل از تولید PA، ABS، PET، PC، PS که تمایل فراوانی برای جذب رطوبت دارند وپلیمرهای رطوبت گیر مانند جهت اطمینان از رسیدن به یک محصول نهایی با کیفیت مناسب باید رطوبت گیری و خشک شوند.
رطوبت گیری نامناسب می تواند باعث کاهش خواص مکانیکی مانند ؛ مقاومت ضربه ای ، مقاومت کششی و اثرات نا مطلوب در ظاهر قطعه تولیدی گردد.
اهمیت خشک کردن پلاستیک ها:
یکی از مزایای پلاستیک های مهندسی نسبت به فلزات مقاومت مناسب آنها در برابر رطوبت، یا مقاومت مطلوب آنها در برابر پدیده زنگ زدن و خوردگی میباشد. همه پلاستیک ها برخی اوقات با توجه به شرایط گوناگون رطوبت جذب میکنند (رطوبت داخل گرانول ها نفوذ می کند) معمولا این رطوبت در طی انبار کردن و تولید، جذب پلیمر شده و در صورت خشک کردن نامناسب این رطوبت در کیفیت محصول نهایی اثر منفی می گذارد. البته برخی از پلیمرها رطوبت را فقط بر روی سطحشان نگهداری می کنند که به آسانی قابل خشک کردن میباشد.اثرات منفی رطوبت گیری نامناسب مشکلات رایج خشک کردن نامناسب اغلب پلیمرها مانند پلی آمید، پلی کربنات، پلی سولفون به شرح ذیل می باشد:
1. سطح ظاهری
حبابهای ناشی از رطوبت میتواند باعث خرابی سطح ظاهری قطعه شود، این اثرات منفی به صورت ذیل نمایان می گردد:
- رگه های براق در سطوح
- انواع لک
- حبابهای داخلی
- نواقص ظاهری (مانند حفره …)
2.خواص فیزیکی و مکانیک
رطوبت می تواند باعث افت خواص فیزیکی و مکانیکی در پلیمر شود. حبابهای به وجود آمده از رطوبت میتواند باعث ایجاد حفره در داخل قطعه گردد. رطوبت همچنان می تواند باعث کاهش در وزن مولکولی بخاطر پدیده هیدرولیز شود.
کاهش خواص فیزیکی به صورت های ذیل رخ می دهد:
- کاهش مقاومت ضربه ای
- کاهش مقاومت کششی و کاهش در ازدیاد طول
برای پلاستیک هایی مانند پلی کربنات و پلی استر که مقاومت ضربه ای بسیار مهم می باشد رطوبت گیری و خشک کردن بسیار پر اهمیت است.
محتوی رطوبت در پلاستیک:
مقدار رطوبتی که یک پلیمر جذب می کند وابسته به چندین عامل می باشد. اولین عامل نوع پلیمر بوده به طوری که هر نوع دارای مشخصات جذب خاص خود می باشد. برخی از پلاستیک ها تمایل بیشتری به جذب رطوبت دارند بنابراین رطوبت بیشتری نسبت به بقیه مواد جذب می کنند. نه تنها هر پلاستیک مشخصه جذب رطوبت خاص خود را دارد بلکه هر گریدی از یک نوع پلیمر هم می تواند مشخصات جداگانه ای داشته باشد.
شرایط آب و هوایی یا رطوبت در هوا، همچنین درجه حرارت هوای محیط و گرانول ها مؤثر در میزان جذب رطوبت می باشد.
عوامل مؤثر در خشک کردن:
متغیرهایی که مؤثر در خارج نمودن رطوبت یا خشک کردن می باشند عبارتند از : طبیعت پلیمر، خشکی هوا، درجه حرارت هوا و گرانول ها، مدت زمانی که پلیمر در معرض هوا قرار می گیرد.
رطوبت گیری و خشک کردن مناسب:
خشک کردن بر عکس عمل جذب می باشد یعنی خارج نمودن رطوبت از گرانول به حدی که رطوبت به حداقل میزان خود رسیده باشد. خشک کردن مناسب باعث یکنواختی تولید می گردد.
جدول دما و زمان خشک کردن پلیمرهای مهندسی
نوع پلیمر (فارسی) | نوع پلیمر (لاتین) | دما (C°) | زمان (Hr) | دانسیته توده (Kg /m3) |
---|---|---|---|---|
اکریلونیتریل بوتادین استایرن (ای بی اس ) | ABS | 90 | 3-4 | 673 |
پلی استال (همو پلیمر) | Acetal (Homopolymer) | 95 | 1-2 | 641 |
پلی استـال (کـوپلیمـر) | Acetal (Copolymer) | 100 | 1-2 | 641 |
اکریلیک | Acrylic | 80 | 2-3 | 673 |
سلولز بوتیرات | Cellulose Butyrate | 75 | 2-3 | 625 |
سلولز استات | Cellulose Acetate | 75 | 2-3 | 609 |
سلولز پروپیونات | Cellulose Propionate | 75 | 2-3 | 641 |
آیونومر(سرلین) | lonomer (Surlyn) | 70 | 7-8 | 705 |
پلیمر کریستال مایع (زایدار) | LCP (Xydar) | 150 | 3-4 | 802 |
پلی آمید (نایلون) | Nylon | 80 | 4-5 | 657 |
پلی کربنات | Polycarbonate | 120 | 3-4 | 641 |
آلیاژهای پلی کربنات و پی بی تی | P Carb/Pbt/Elast (Xenoy) | 125 | 3-4 | 673 |
پلی اتر اتر کتون | Peek | 155 | 3-4 | 834 |
پت گرید بطری | Pet-Bottle (Eastapak 9921) | 170 | 5-6 | 834 |
پت گرید الیاف | Polyester (Rynite) | 135 | 3-4 | 866 |
پت ترماکس | Pet(Thermx EGOOI) | 130 | 4 | 673 |
آلیاژهای پت و پی بی تی | P’Ester (PBT/Pet Valox 815) | 180 | 4-5 | 770 |
پلی استر | Polyester (Pbt-Valox 420) | 125 | 2-3 | 770 |
پلی استر | Polyester (Pet-Valox 700) | 160 | 4-5 | 770 |
پی ای تی جی | Petg (Easter Gnxxx) | 70 | 6 | 738 |
پی سی تی جی | Pctg (Easter Dnxxx) | 75 | 6 | 721 |
آلیاژهای پت و پلی کربنات | Pctg/P’Carb (Eastalloy Daxxx) | 95 | 4-6 | 689 |
پت | Pet (Thermx Cg 907) | 70 | 4-6 | 657 |
پت | Pet (Thermx Cg921) | 70 | 6 | 802 |
پت آمورف | Peta (Thermx Ag 230) | 165 | 4 | 705 |
پلی آریلات | Polyarylate | 120 | 5-6 | 802 |
پلی اتر ایمید | Polyetherimide | 155 | 4-5 | 834 |
پلی اتیلن مشکی | Polyethylene (Black) | 70 | 3-4 | 545 |
آلیاژ پلی فنیلن اکساید و پلی استایرن | PPO/Styrene (Noryl) | 100 | 2-3 | 786 |
پلی فنیلن سولفاید | Polyphenylene Sulfide | 140 | 2-3 | 802 |
پلی سولفون | Polysulfone | 135 | 3-4 | 802 |
پلی یورتان | Polyurethane | 80 | 2-3 | 770 |
استایرن اکریلونیتریل | SAN | 80 | 3-4 | 641 |
پلی استایرن مالئه | SMA (Dylark) | 95 | 2-3 | 609 |
ترموپلاستیک الاستومر | TPE (Hytrel) | 100 | 2-3 | 770 |